Về căn cứ pháp lý đề xuất Dự án có: Luật Đất đai số 45/2013/QH13 ngày 29 tháng 11 năm 2013; Luật đầu tư 67/2014/ QH13 ngày 26 tháng 11 năm 2014; Nghị định 43/2014/ NĐ-CP ngày 15 tháng 5 năm 2014 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai; Nghị định số 46/2014/ NĐ-CP ngày 15 tháng 5 năm 2014 của Chính phủ quy định về thu tiền thuê đất, thuê mặt nước; Nghị định số 35/2017/ NĐ-CP ngày 03 tháng 4 năm 2017 quy định về thu tiền sử dụng đất, thu tiền thuê đất, thuê mặt nước trong Khu kinh tế, Khu công nghệ cao. Nghị định số 135/2016/ NĐ-CP ngày 09 tháng 9 năm 2016 của Chính phủ sử đổi, bổ sung một số điều của các nghị định quy định về thu tiền sử dụng đất, thu tiền thuê đất, thuê mặt nước. Nghị định số 118/2015 /NĐ-CP ngày 12 tháng 11 năm 2015 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Đầu tư; Nghị quyết số 134/ 2016/QH13 ngày 09 tháng 4 năm 2016 về điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất kỳ cuối 2016-2020 cấp quốc gia; Quyết định số 887/QĐBTNMT ngày 07 tháng 4 năm 2020 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường về việc ban hành Quy chế quản lý nhiệm vụ chuyên môn thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Để thúc đẩy triển khai các chính sách về đất đai, để thu hút hiệu quả nguồn lực trong và ngoài nước, phát triển các khu kinh tế tổng hợp và phù hợp với yêu cầu trong bối cảnh nước ta hiện nay, cần thiết phải đánh giá thực trạng quỹ đất phát triển khu kinh tế nhằm quản lý hiệu quả nguồn lực đất đai, góp phần phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam.

Mặt khác, hiện nay các KKT đã được thành lập lâu năm đang rà soát điều chỉnh tổng thể KKT vì trong quá trình thực hiện quy hoạch chung xây dựng KKT nhiều vấn đề bất cập nảy sinh như: Một số khu chức năng như khu đô thị, khu phi thuế quan, khu, cụm công nghiệp khó thu hút đầu tư; một số khu chức năng nhiều dân cư sinh sống, khó thực hiện công tác giải phóng mặt bằng, nên khó thực theo đúng quy hoạch... chính vì vậy cũng phải rà soát, xem xét quỹ đất trong quá trình thực hiện để quản lý hiệu quả nguồn lực đất đai trong các KKT cho phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn phát triển mới.

Hiện nay các KKT còn tồn tại một số bất cập sau: Tổ chức thu nộp nghĩa vụ tài chính về đất đai, nhưng đến nay, chưa có quy định cụ thể về cơ chế, quy trình phối hợp giữa các cơ quan này trong việc tổ chức thực hiện chính sách tài chính đất đai trong KKT. Điều này, dẫn đến lúng túng trong tổ chức thực hiện, phát sinh vướng mắc, gây khó khăn đối với nhà đầu tư. Năng lực, trình độ của đội ngũ cán bộ còn hạn chế, nhất là trong bối cảnh Ban quản lý KKT được giao thêm nhiều nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm vốn do các cơ quan cơ quan tài chính, cơ quan thuế, cơ quan tài nguyên và môi trường thực hiện; Việc bồi thường, giải phóng mặt bằng để thực hiện quy hoạch chỉnh trang phát triển KKT đòi hỏi kinh phí lớn, trong khi nguồn vốn của nhà nước còn hạn chế, do vậy mà việc tổ chức thực hiện chỉnh trang phát triển KKT gắn với thu hồi đất của diện tích đất liền kề để tạo quỹ “đất sạch” đấu giá quyền sử dụng đất tạo vốn đầu tư cho cơ sở hạ tầng, chỉnh trang KKT chưa được chính quyền địa phương tổ chức quyết liệt; Tình trạng đất được giao cho thuê sử dụng không đúng mục đích, vi phạm pháp luật, găm giữ đất, chậm đưa vào sử dụng hoặc chuyển nhượng dự án còn xảy ra ở nhiều khu kinh tế dẫn đến lãng phí đất đai và gây bất bình trong dư luận. Còn tình trạng nhiều tổ chức được Nhà nước giao đất không thu tiền nhưng sử dụng lãng phí và thiếu trách nhiệm trong quản lý để xảy ra nhiều sai phạm.

Do vậy, nhằm thúc đẩy triển khai các chính sách về đất đai, để thu hút hiệu quả nguồn lực trong và ngoài nước, phát triển các khu kinh tế và phù hợp với yêu cầu trong bối cảnh nước ta hiện nay, cần thiết phải Điều tra, đánh giá thực trạng, quản lý, sử dụng đất khu kinh tế nhằm sửa đổi, bổ sung hoàn thiện các cơ chế, chính sách đất đai, nâng cao hiệu quả nguồn lực đất đai.

Địa chỉ ứng dụng sản phẩm là: Bộ Tài nguyên và Môi Trường; Tổng cục Quản lý đất đai; UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc TW có KKT.

Các nhiệm vụ chính triển khai gồm: Điều tra, đánh giá thực trạng và hiệu quả sử dụng đất tại các khu kinh tế (quy mô diện tích, cơ cấu, loại hình sử dụng, tỷ lệ lấp đầy… ); Rà soát thực trạng sử dụng đất và quy hoạch được duyệt tại các khu kinh tế; Xây dựng hệ thống bản đồ, dữ liệu về hiện trạng sử dụng đất và quy hoạch các khu kinh tế; Đề xuất các giải pháp tháo gỡ vướng mắc về cơ chế, chính sách đất đai nhằm thúc đẩy phát triển bền vững các khu kinh tế.

Sản phẩm dự kiến gồm: Báo cáo tổng hợp điều tra, đánh giá thực trạng, quản lý, sử dụng đất khu kinh tế nhằm sửa đổi, bổ sung hoàn thiện các cơ chế, chính sách đất đai, nâng cao hiệu quả nguồn lực đất đai; Hệ thống bản đồ, dữ liệu hiện trạng, quy hoạch các khu kinh tế; Báo cáo rà soát thực trạng sử dụng đất và quy hoạch được duyệt tại các khu kinh tế; Báo cáo đề xuất các giải pháp tháo gỡ vướng mắc về cơ chế, chính sách đất đai nhằm thúc đẩy phát triển bền vững các khu kinh tế; Các báo cáo chuyên đề của dự án