Thực tế hiện nay, tại nhiều địa phương đã có những mô hình tập trung, tích tụ ruộng đất để sản xuất có hiệu quả cao có hiệu quả, đóng góp tích cực cho việc phát triển sản xuất nông nghiệp của Việt Nam. Tuy nhiên, quá trình tích tụ, tập trung đất đai để phục vụ cho việc tái cơ cấu ngành nông nghiệp vẫn còn gặp nhiều khó khăn.
Để thúc đẩy việc tích tụ, tập trung đất đai, trong thời gian Ban Chỉ đao Trung ương đã tiến hành sơ kết 05 năm thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Khóa XI về về tiếp tục đổi mới chính sách, pháp luật về đất đai trong thời kỳ đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại; trong đó đánh giá cụ thể những bất cập, vướng mắc trong tích tụ, tập trung đất đai để phục vụ cho việc tái cơ cấu ngành nông nghiệp. Trên cơ sở đó, Bộ Chính trị đã có kết luận chỉ đạo về việc đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết Trung ương 6 khóa XI, trong đó có định hướng chỉ đạo về việc tập trung hoàn thiện cơ chế, chính sách quản lý, sử dụng đất nông nghiệp để tạo điều kiện tích tụ, tập trung, sử dụng hiệu quả đất đai.
Để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, ngày 17/4/2018, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 57/2018/NĐ-CP, trong đó đã ban hành một số cơ chế, chính sách hỗ trợ tập trung đất đai và miễn, giảm tiền thuê đất, thuê mặt nước đối với dự án nông nghiệp ưu đãi đầu tư và khuyến khích đầu tư.
Mặt khác, thực hiện Kết luận của Bộ Chính trị về việc đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết Trung ương 6 khóa XI và chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang xây dựng Đề án thí điểm tích tụ, tập trung đất đai phục vụ thu hút đầu tư sản xuất nông nghiệp tập trung, trong đó dự kiến sẽ thí điểm nhiều phương thức và mô hình tích tụ, tập trung đất đai khác nhau. Trên cơ sở tổng kết việc thực hiện Đề án thí điểm, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ nghiên cứu, tham mưu sửa đổi, bổ sung Luật đất đai và các quy định chi tiết thi hành cho phù hợp.
Đối với việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi trên đất trồng lúa, Điều 4 Nghị định số 35/2015/NĐ-CP ngày 13/4/2015 về quản lý đất trồng lúa và khoản 11 Điều 2 Nghị định số 01/2017/NĐ-CP ngày 06/01/2017 sửa đổi, bổ sung một số nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai của Chính phủ đã quy định cho phép hộ gia đình, cá nhân được chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất trồng lúa sang trồng cây hàng năm khác, cây lâu năm hoặc trồng lúa kết hợp nuôi trồng thủy sản. Tuy nhiên, điều kiện chuyển đổi đó là không được làm mất đi các điều kiện phù hợp để trồng lúa và người sử dụng đất phải đăng ký việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng với Ủy ban nhân dân cấp xã.
