Về rà soát khuôn khổ pháp lý về quản lý hoạt động xả thải, đặc biệt đối với hoạt động xả thải hóa chất độc hại ra môi trường để ban hành quy định pháp luật đầy đủ, phù hợp nhằm đảm bảo phòng ngừa và kiểm soát các nguồn gây ô nhiễm môi trường

Chế độ đăng ký hoạt động hóa chất, đặc biệt là đối với hóa chất độc hại đã được thể chế hóa tại Luật Hóa chất và các văn bản hướng dẫn thi hành. Theo đó “Hóa chất mới chỉ được đưa vào sử dụng, lưu thông trên thị trường sau khi được đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền”. Bộ Công Thương là cơ quan được chính phủ giao thống nhất quản lý nhà nước về hoạt động hóa chất trên cả nước. Để nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nước ở trung ương và địa phương, hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc triển khai hoạt động hóa chất. Cơ sở dữ liệu hóa chất quốc gia đã được xây dựng và chính thức vận hành tại địa chỉ: http://chemicaldata.gov.vn từ ngày 31/7/2018.

Về phòng ngừa và kiểm soát các nguồn gây ô nhiễm môi trường; cải tạo, phục hồi môi trường các khu vực đã bị ô nhiễm; cải thiện môi trường sống của người dân, hạn chế tác động do ô nhiễm môi trường đến sức khỏe của nhân dân

Nhằm kiểm soát, giám sát chặt chẽ các nguồn gây ô nhiễm, Bộ TN&MT đã xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ Đề án tăng cường kiểm soát đối với các dự án, cơ sở có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao, trong đó lồng ghép bộ tiêu chí về môi trường làm cơ sở lựa chọn, sàng lọc loại hình sản xuất và công nghệ sản xuất trong thu hút đầu tư, xem xét, phê duyệt các dự án đầu tư, đảm bảo không thu hút công nghệ sản xuất lạc hậu vào Việt Nam. Bộ TN&MT đã phối hợp với các địa phương thực hiện dự án "Điều tra, đánh giá, phân loại và xây dựng cơ sở dữ liệu về nguồn thải". Từ năm 2017, Bộ đã thiết lập, duy trì hiệu quả đường dây nóng tiếp nhận thông tin phản ánh, kiến nghị về ô nhiễm môi trường từ trung ương đến địa phương.

Thực hiện việc quản lý chất thải nguy hại, chất thải công nghiệp nguy hại phát sinh trong năm 2019 khoảng 1.133.077 tấn (tăng 258.688 tấn so với năm 2018); lượng chất thải nguy hại nông nghiệp phát sinh khoảng 10.000 tấn/năm (bao gói, chai lọ có hàm lượng độc chất cao và khó tái chế, sử dụng);. Tỷ lệ thu gom, xử lý chất thải rắn công nghiệp đạt trên 90% khối lượng phát sinh; và chất thải y tế phát sinh năm 2019 khoảng 96.727 tấn (tăng 7% so với năm 2018); tổng chất thải y tế nguy hại phát sinh trung bình là 21.810 tấn/năm (tăng 436 tấn so với năm 2018) trong đó được xử lý là 21.562 tấn/năm. Khối lượng chất thải nguy hại được thu gom, xử lý tăng dần, năm 2012 là 165.624 tấn, năm 2013 là 186.657 tấn (tăng 12,7% so với năm 2012), năm 2014 là 320.275 tấn (tăng 93,4% so với năm 2012), chiếm tỷ lệ khoảng 80-85% tổng lượng chất thải nguy hại phát sinh trên toàn quốc. Năng lực thu gom xử lý chất thải nguy hại đã tăng từ 83 doanh nghiệp với công suất xử lý từ 1300 tấn/năm năm 2015 (các cơ sở do Bộ TN&MT cấp phép) lên 118 cơ sở năm 2018 với tổng công suất xử lý 1,8 triệu tấn/năm (tăng thêm 7 cơ sở với công suất xử lý 500 nghìn tấn/năm so với năm 2017). Tỷ lệ thu gom, xử lý chất thải nguy hại năm 2019 đạt 80-85%, tăng so với năm 2010 (~ 65%); tăng 9% so với năm 2018, trong đó tỷ lệ chất thải rắn y tế nguy hại được xử lý đạt 98,86%.

Thực hiện mục tiêu về nâng cao tỷ lệ cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng được xử lý, Bộ chủ động hướng dẫn các địa phương triển khai nhiều hoạt động đẩy nhanh tiến độ xử lý triệt để của các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng; đã tổ chức họp Ban Chỉ đạo liên ngành thực hiện Kế hoạch xử lý triệt để cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng đến năm 2020. Tính đến nay, đã có 407/439 cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng theo Quyết định số 64/2003/QĐ-TTg, đạt tỷ lệ 92,71% (tăng 03 cơ sở so với năm 2018), 289/435 cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng theo Quyết định số 1788/QĐ-TTg cơ bản hoàn thành các biện pháp xử lý ô nhiễm triệt để, chiếm tỷ lệ 66,43%. Đối với các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng thuộc khu vực công ích, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành cơ chế hỗ trợ có mục tiêu từ ngân sách nhà nước để xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng thuộc khu vực công ích nhằm dành nguồn lực để ưu tiên xử lý ô nhiễm, qua đó thúc đẩy tiến độ xử lý đối với các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng thuộc khu vực công ích.

Thực hiện nhiệm vụ cải tạo, phục hồi môi trường các khu vực đã bị ô nhiễm, Bộ TN&MT đã phối hợp với các địa phương đẩy nhanh tiến độ xử lý, cải tạo và phục hồi môi trường tại khu vực bị ô nhiễm do hoá chất bảo vệ thực vật tồn lưu theo Quyết định số 1946/QĐ-TTg và Quyết định số 807/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Đối với các vùng đất bị ô nhiễm chất độc, tồn dư đi-ô-xin, đến năm 2019, đã cơ bản xử lý ở sân bay Phù Cát (khoảng 1,5 ha) và sân bay Đà Nẵng (32,4 ha); riêng sân bay Biên Hòa, đã tổ chức khởi động dự án xử lý môi trường ô nhiễm dioxin với khối lượng khoảng 500.000 m3, trên diện tích khoảng 52 ha. Hiện nay, Bộ Quốc phòng đang tiếp tục thực hiện việc khảo sát, đánh giá mức độ ô nhiễm tại Thừa Thiên Huế, các tỉnh trên địa bàn Tây Nguyên và một số địa phương khác,. Đối với hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật, đến năm 2018, mới có 77/335 điểm tồn lưu được xử lý hoàn toàn (khoảng gần 23%).